Salon 14 januari: Duchamps readymades

Graag nodigen we u uit voor de eerste AICA-Salon van 2019, op maandag 14 januari om 18:30 uur in het Lloyd Hotel.

Een Salon in het teken van de readymades van Marcel Duchamp. Kunsthistoricus en voormalig UvA-docent Frank Reijnders gaat hierover in gesprek gaat met Duchamp-kenner Bert Jansen, beiden AICA-leden.

Foto van de Fountain, gemaakt door Alfred Stieglitz in 1917.

Directe aanleiding is de publicatie van het artikel van Theo Paijmans in tijdschrift See All This deze zomer, met daarin de suggestie dat niet Duchamp maar diens vriendin barones Elsa von Freytag-Loringhofen de bedenker zou zijn van de beroemde Fountain. In het gesprek gaan Reijnders en Jansen in op het principe van Duchamps readymade en het verschil met het gebruik van objecten door andere kunstenaars.

Frank Reijnders schreef en doceerde veelvuldig over het werk van Duchamp, Bert Jansen promoveerde in 2015 bij de Universiteit Leiden op zijn proefschrift "Chacun son Marcel"? Meerduidigheid in het werk van Marcel Duchamp. In 2013-14 was er in het museum Boijmans van Beuningen een tentoonstelling van Jansens documentatie bij zijn proefschrift met de titel Marcel Duchamp, kunstenaar – knutselaar, an artist – anartist.

Na afloop van de Salon, om 19:15, heffen we graag het glas met u op een voorspoedig en gezond 2019.

Hopelijk tot dan!

Entree gratis voor leden.
Maandag 14 januari, 18:30 uur, Lloyd Hotel Amsterdam.

Tijdloze kunstkritiek boven de poolcirkel

Verslag: Een internationaal midzomerdebat over de toekomst van kunstkritiek

Op de langste dag van het jaar kwam er een vraag binnen bij het AICA-bestuur: of we een Nederlandse kunstcriticus wisten om deel te nemen aan een internationaal debat over kunstkritiek in Harstad, in Noord-Noorwegen. Gefinancierd en geïnitieerd door het Noorse stimuleringsfonds voor Noorse dans en theater, PAHN, beeldende kunstcritici waren van harte welkom. Enige struikelblok: het debat was over zes dagen.

Na kort overleg binnen het AICA-bestuur en wat aanpassingen in mijn agenda stond ik zo op 26 juni in mijn winterjas op het vliegveld van Narvik. De vlucht van Oslo naar het noorden had even lang geduurd als die van Amsterdam naar Olso, tijd genoeg om een begin te maken met het herlezen van Hermans' Nooit meer slapen. Bij mijn aankomst om elf uur 's avonds was de zon nog niet ondergegaan, dat zou hij pas op 22 juli weer doen. Het was bewolkt en fris, maar ik had wel meteen een eerste muggenbeet te pakken.

Harstad centrum, 27 juni 2018, 23:55 uur

Het debat over de kunstkritiek werd georganiseerd in het kader van het jaarlijkse theaterfestival in Harstad, Festspillene Nord-Norge oftewel Arctic Arts Festival. Een klein festival van een week dat de 'noordelijke kunst' wil stimuleren en tonen, het bestaat sinds 1965. Nadruk van het festival ligt op theater en dans, daarnaast is er ook een kleine tentoonstelling (die ik helaas niet kon bekijken omdat er in de ruimte een lezing werd gehouden – in het Noors) en straattheater. Financiering komt, naast de subsidie van Noorse staat, vooral van Statoil (tegenwoordig Equinor) het Noorse olie- en energiebedrijf dat ook de grootste werkgever is in Harstad en omgeving. Read more

AICA Salon: Kunsthalle Amsterdam

Yasmijn Jarram, Gieneke Pieterse en Bas Hendrikx over hun plannen voor Kunsthalle Amsterdam.

datum: maandag 28 mei
locatie: Lloyd Hotel, Oostelijke Handelskade 34, Amsterdam
aanvang: 18.30 uur
toegang: AICA leden (gratis)

Kunsthalle Amsterdam strijkt neer op de begane grond van de toren helemaal links. Ontwerp: Wonam

Terwijl er steeds meer presentatieplekken verdwijnen of door gentrificatie wegkwijnen in een nomadisch bestaan, krijgt Amsterdam er in 2020 een tentoonstellingsruimte van formaat bij. Een 7 meter hoge hal met 500 vierkante meter oppervlak aan het Buikslotermeerplein in Noord. De naam: Kunsthalle Amsterdam. Waarom, hoe en wat gaat dit betekenen? Tijdens de komende AICA Salon praten initiatiefnemers Yasmijn Jarram, Gieneke Pieterse en Bas Hendrikx u bij.

Lees u alvast in met dit artikel uit Het Parool.

AICA-lid Yasmijn Jarram is curator, schrijver en docent aan de ArtEZ Hogeschool voor de kunsten.
Gieneke Pieterse is architect en oprichter van Bureau Kunstmest, dat culturele projecten ondersteunt.
Bas Hendrikx is curator en adviseur bij het Amsterdams Fonds voor de Kunst.

Tijdens de AICA Salons houdt een AICA-lid of gastspreker een prikkelende presentatie over een actueel onderwerp en is er ruimte voor discussie. Aansluitend is er een borrel en kan er gedineerd worden in het Lloyd hotel (beide op eigen kosten). Wees welkom!

Programma AICA Salon:
Aanvang: 18.30 uur
Borrel: 19.15 uur
Aansluitend diner

Aanwinsten bibliotheek Rijksmuseum gepresenteerd in nieuwe blog

De collectie van Rijksmuseums Research Services groeit nog altijd. De aanvankelijk bescheiden negentiende-eeuwse handbibliotheek is ondertussen gegroeid naar ca. 450.000 boeken. Sinds januari j.l. worden maandelijks selecties van aanwinsten van de bibliotheek van het Rijksmuseum gepresenteerd in The Art of Information Blog.
Per maand wordt een bijzonder boek nader uitgelicht door conservator Bibliotheekcollecties Geert-Jan Koot. In de collectie bevinden zich objecten uit alle tijden, waarvan een steeds groter aandeel uit de twintigste eeuw afkomstig is. Afgelopen maand scheef Koot over het in 1927 verschenen Depero Futurista, het eerste modernistische kunstenaarsboek, een mijlpaal van avant-garde kunst en van het boek als object.
Lees hier meer over 'Depero Futuristo' en andere aanwinsten van de bibliotheek.
Foto: The Official Bolted Book website

Laudatio AICA Oorkonde 2017

Onderstaande laudatio werd uitgesproken door Joke de Wolf tijdens de uitreiking van de AICA Oorkonde 2017 aan het Stedelijk Museum Amsterdam voor de tentoonstelling 'A Year at the Stedelijk: Tino Sehgal' op 29 november j.l.

Dit was een tentoonstelling

Dames en heren, beste collega's,

Wie bij de bibliotheekmedewerker van het Stedelijk een aanvraag indient voor de 'knipselmap Tino Sehgal' krijgt vier mappen. Een algemene, met opschrift 'Tino Sehgal', en drie voor elk een specifieke presentatie van de kunstenaar in het museum, op een specifieke begin- en einddatum. De map met de meest recente data en de tentoonstellingstitel 'A year at the Stedelijk' is veruit het best gevuld. Ik telde, toen ik de bibliotheek afgelopen week bezocht en de map voor me kreeg, 93 artikelen uit regionale, Nederlandse en internationale pers en kunsttijdschriften over de tentoonstelling, de tientallen persberichten van het Stedelijk zelf niet meegeteld.

93 artikelen is veel. Zelfs als je van dat aantal de 29 identieke berichtjes aftrekt, ook stuk voor stuk in de map, die op 6 oktober 2015 bijna alle Nederlandse regionale kranten haalden met de kop 'Stedelijk Museum zoekt stripteasedanseres'.

De populariteit van een tentoonstelling laat zich niet alleen meten door de hoeveelheid recensies. Maar het moet wel íets zeggen. Ik zit als criticus aan de ontvangende kant van de berichtenstroom die persvoorlichters uitstorten, en alles wat ik op basis daarvan over hedendaagse museummarketing in het algemeen kan zeggen is dat het me een ingewikkelde bezigheid lijkt. Hoe zou je bijvoorbeeld kunnen verklaren dat de grootste twee Nederlandse blockbusters van de periode 2014-2016, de 'Late Rembrandt'-tentoonstelling in het Rijksmuseum en de Jeroen Boschtentoonstelling in Den Bosch, minder aandacht kregen dan Sehgal, terwijl elke museumjaarkaarthouder weet wie Rembrandt en Jeroen Bosch zijn, en Sehgal voor deze tentoonstelling op z'n best bekend was bij de helft van de lezers van Metropolis M? Read more

AICA OORKONDE 2017 TOEGEKEND AAN A YEAR AT THE STEDELIJK: TINO SEHGAL

AICA Nederland (Association Internationale des Critiques d'Art) kent de AICA Oorkonde 2017 toe aan de tentoonstelling A Year at the Stedelijk: Tino Sehgal.

De tentoonstelling vond plaats in het Stedelijk Museum Amsterdam gedurende het gehele kalenderjaar 2015 en werd samengesteld door directeur Beatrix Ruf en curator Martijn van Nieuwenhuyzen.

Uit het juryrapport:
'Door de tentoonstelling een jaar lang, gedurende de volle openingstijden van het museum, aan te bieden, kon een veel grotere groep museumbezoekers kennismaken met de 'situaties' van Tino Sehgal. Dit engagement in organisatie en investering is uitzonderlijk, het ontwikkelen van dit nieuwe tentoonstellingsconcept voor performancekunst door het museum bewonderenswaardig. Zo'n intensieve aanwezigheid van een kunstenaar had een (te) groot stempel op de algemene museumervaring kunnen drukken. Het tegendeel bleek het geval. Sommige werken lieten, zoals This is progress en This is critique, de toeschouwer in gesprek gaan over kunst, iets wat zelden op zon subtiele en tegelijk effectieve manier gebeurt in musea. Met dit retrospectief haalde het Stedelijk de 'live arts' definitief uit de elitaire niche, en dat is een uitzonderlijke, prijzenswaardige prestatie'.

Het volledige juryrapport is hier na te lezen.

Directeur Beatrix Ruf van het Stedelijk Museum zegt in een reactie:
Wij zijn zeer vereerd door de toekenning van de AICA Oorkonde voor het retrospectief van Tino Sehgal. Voor het museum was het een bijzonder project dat zich verbond met alle lagen van de organisatie. Ook uit de reacties van de bezoekers bleek dat zijn werk voor velen een ongekende en diepe kunstervaring bood. Het jaar met Tino Sehgal was een prachtig voorbeeld van hoe een museum samen met kunstenaars met presentatiekaders kan experimenteren.

De jury voor de AICA Oorkonde 2017 bestaat uit Edo Dijksterhuis, Laura van Grinsven en Joke de Wolf.

De AICA Oorkonde wordt jaarlijks afwisselend toegekend aan een Nederlandse publicatie, een instelling en, in 2017, aan een tentoonstelling. De stemming werd gehouden onder de 174 leden van AICA Nederland: kunstcritici, universiteitsdocenten, conservatoren en tentoonstellingscuratoren. In 2016 werd de AICA Oorkonde toegekend aan de Rijksakademie in Amsterdam.

De twee andere genomineerde tentoonstellingen waren : (gerlach en koop) in het Bonnefantenmuseum (2016) en Jheronimus Bosch Visioenen van een genie in het Noordbrabants Museum te s-Hertogenbosch (2016)

De uitreiking van de AICA Oorkonde 2017 vindt plaats op 29 november om 16.00 uur in het Teijin Auditorium in het Stedelijk Museum Amsterdam.

AICA Salon #4 Janneke Wesseling over Artistic Research

Een introductie over het doctoraatstraject in het onderzoek in de kunsten aan de Academy of Creative and Performing Arts (ACPA) aan de Universiteit Leiden.

AICA Nederland nodigt u van harte uit voor de vierde AICA Salon, waarin Janneke Wesseling zal vertellen over het doctoraatstraject in het onderzoek in de kunsten aan de Academy of Creative and Performing Arts (ACPA) aan de Universiteit Leiden.

Janneke Wesseling gaat in dit rondetafelgesprek in op de vraag naar het hoe en wat van artistic research en de plaats van deze jonge onderzoeksdiscipline binnen academia en in het veld van de kunst. Wesseling is hoogleraar in de praktijk en theorie van het onderzoek in de beeldende kunst aan de Universiteit Leiden en lector Kunst en Onderzoek aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Daarnaast schrijft zij als kunstcriticus voor NRC Handelsblad.

Programma AICA Salon #4
Dinsdag 10 oktober
Locatie: Lloyd Hotel, Board Room Amsterdam
17.30 – 18:00: inloop
18:00 – 18:45: discussie en vragen
18:45: borrel

Toegang: uitsluitend voor AICA Leden, gratis

Deadline stemmen AICA Oorkonde 2017

AICA leden,

Stemmen op de tentoonstelling van jullie voorkeur in de periode 2014-2016 kan nog tot en met 31 juli 2017.

De AICA Oorkonde 2017 zal vervolgens in het najaar worden uitgereikt aan de tentoonstelling met de meeste stemmen. De AICA Oorkonde wordt jaarlijks wisselend toegekend aan een publicatie, een instelling en een tentoonstelling.

Lees de juryteksten van de drie genomineerde tentoonstellingen hier na.

Stemmen kan door een e-mail te versturen naar aicanederland@gmail.com.
(let op! alleen voor AICA leden)

Even voorstellen… Lisette Pelsers

Onder de leden van AICA Nederland bevinden zich onder meer kunsthistorici, curatoren, academici en schrijvers. Wie zijn zij? Waar zijn zij mee bezig? Graag stellen we ze aan jullie voor. Met vandaag: Lisette Pelsers.

Sinds 2012 ben jij directeur van het Kröller-Müller Museum. Hoe komt een museumdirecteur bij AICA Nederland terecht?
Ik ben al heel lang lid, sinds de jaren tachtig geloof ik. Ze waren toen op zoek naar nieuwe jonge leden. Ik heb kunstgeschiedenis gestudeerd en schreef in die tijd onder meer voor de kunstredactie van de Twentse Courant stukken over hedendaagse kunst, met name over beeldhouwkunst. Ik was vereerd dat ik lid mocht worden.

Is een baan als museumdirecteur te combineren met het schrijven over kunst?
Ik zou het graag willen, maar het is lastig. Als directeur zit je in een ander, haastiger denkproces. Het schrijven van teksten vergt meer reflectie. Je moet de zaken eerst laten bezinken. Ik laat het schrijven nu dan ook graag over aan andere mensen.

Hoe beschrijf je de relatie tussen het museum en de kunstkritiek?
Musea en kunstcritici rusten enerzijds op elkaars schouders terwijl ze anderzijds toch ook altijd zelfstandig opereren. Wanneer we het hebben over kunstkritiek in algemene dagbladen is die vooral informerend en zelden kritisch. Maar ik vraag me af hoe erg dat is? Er verschijnen kwalitatief hoogwaardige stukken van vaste recensenten. Zij maken scherpe keuzes en schrijven daarom liever over goede tentoonstellingen en musea. Gedurende mijn tijd bij het Kröller-Müller Museum zijn er dan ook zelden tot nooit negatieve kritieken over het museum verschenen.

Ligt jouw toekomst nog steeds bij het Kröller-Müller Museum?
Ik voel me inhoudelijk zeer thuis bij de collectie. Het is een prachtige plek en er is nog zo veel wat je zou kunnen doen. Wat ik bijvoorbeeld nog een uitdaging zou vinden is om een tentoonstelling rondom het futurisme te organiseren. Het Kröller-Müller Museum heeft als enige Nederlands museum een volwaardige futuristische presentatie en het zou mooi zijn daar iets mee te doen.

Welke kunstinstelling, tentoonstelling of publicatie is jou recentelijk opgevallen en waarom?Het is al enige tijd geleden, maar een tentoonstelling die een grote indruk op me heeft gemaakt is het retrospectief van Francis Picabia in Kunsthaus Zürich. Veel instellingen hebben één enkel werk van Picabia in de collectie, maar in Zürich was het hele oeuvre tentoongesteld. De tentoonstelling bracht daardoor veel nieuwe inzichten en toonde Picabia’s belang voor de kunstgeschiedenis. Voor mij gold de tentoonstelling als een ware eyeopener!

Bekendmaking nominaties AICA Oorkonde 2017

Met trots maakt de jury van de AICA Oorkonde 2017 bekend drie tentoonstellingen genomineerd te hebben die excelleerden in de periode 2014, 2015 en 2016:

: gerlach en koop in het Bonnefantenmuseum te Maastricht in 2016

A year at the Stedelijk: Tino Sehgal in het Stedelijk Museum Amsterdam in 2015

Jheronimus Bosch – Visioenen van een genie in het Noordbrabants Museum te ’s-Hertogenbosch in 2016

Citaten uit de jurynominatie:

: gerlach en koop
De tentoonstelling droeg de opzettelijk onuitspreekbare titel : en was samengesteld door, en met werk van kunstenaarscollectief gerlach en koop. Het was een bijzondere totaalinstallatie die een eigenzinnig licht wierp op het inzetten van een museumcollectie. De tentoonstelling was buitengewoon inspirerend door de manier hoe het collectief de museumcollectie als materiaal gebruikte voor eigen werk en door wijze waarop ze nieuwe en potentiële verhalen over de collectie weten te genereren.

A year at the Stedelijk: Tino Sehgal
Door de tentoonstelling een jaar lang aan te bieden, kon een veel grotere groep museumbezoekers kennismaken met de performances van Tino Sehgal. Dit engagement in organisatie en investering is uitzonderlijk, het ontwikkelen van dit nieuwe tentoonstellingsconcept voor performancekunst door het museum bewonderenswaardig. Sommige werken lieten de toeschouwer in gesprek gaan over kunst. Met dit retrospectief haalde het Stedelijk performancekunst definitief uit de elitaire niche.

Jheronimus Bosch – Visioenen van een genie
De tentoonstelling toonde 17 van de 24 bekende schilderijen van Bosch, plus twintig tekeningen. Dat is niet eerder vertoond en ook een herhaling is zeer onwaarschijnlijk. Het is opmerkelijk dat zo’n prestatie is geleverd door een provinciaal museum met beperkte financiële middelen en een totaal gebrek aan wisselgeld in de vorm van internationaal aantrekkelijke bruiklenen. Met het aanbieden van tekst en animaties kon het werk met een aangescherpte en gerichte blik worden bekeken en kregen overbekende schilderijen iets fris.

De nominaties werden samengesteld door de juryleden Edo Dijksterhuis, Laura van Grinsven en Joke de Wolf. De leden van AICA Nederland stemmen op de nominatie van hun voorkeur en de bekendmaking van de winnaar vindt plaats in september 2017.

De AICA Oorkonde wordt jaarlijks wisselend toegekend aan een publicatie, een instelling en een tentoonstelling.

Lees hieronder het volledige juryrapport.

Read more