De hoeveelheid kunst die je wordt voorgeschoteld in de stad kan rustig ondoenlijk worden genoemd. Zo was het altijd, maar nu is de beker wel meer dan vol.
Breath van Marc Quinn
Wanneer ik achteraf nadenk over de vier dagen die ik in Venetie doorbracht kan ik alleen maar veel denken, en dan niet alleen veel tentoonstellingen maar ook heel erg veel 'spullen' per paviljoen. Veel landenpaviljoens, meer dan ooit, ook buiten de Giardini gesitueerd. Installaties met een enorme hoeveelheid materiaal, de bomen lijken tot de hemel te groeien. Veel films die een verhaal vertellen, waar je in het algemeen niet de tijd voor kunt nemen gezien het programma dat nog afgewerkt moet worden. Installaties waar je toch zeker een verhaallijn van een half uur bij moet uitzitten voordat je tot de kern gekomen bent.
In dat opzicht benaderen de landenpaviljoens sterk de werken in de tentoonstelling Il Palazzo Enciclopedico van Massimilano Gioni in het Italie paviljoen en de Arsenale. De werken van de daar gepresenteerde outsiders lijken in zoverre op de hedendaagse kunstenaars in de landenpaviljoens, dat ze een grenzeloosheid hebben die gepaard gaat met weinig afstand tot kunstwerk. Vooral het werk Triple Point van Sarah Sze in het paviljoen van de Verenigde Staten komt daarbij in gedachten.
Amsterdam verheugt zich op de komst van duizenden jongeren naar de heropende musea. Toch schaft de gemeente de zo geprezen kunstkijkuren voor basisscholen per 2014 af. Een onbegrijpelijk besluit.
Bij de heropening van het Stedelijk Museum september vorig jaar merkte burgemeester Van der Laan blijmoedig op dat Amsterdamse scholieren eindelijk weer vertrouwd konden raken met hun Stedelijk Museum. 'Het is een verloren generatie die negen jaar lang geen Stedelijk Museum heeft kunnen bezoeken', zei hij.
Wat hij even uit het oog verloor was dat tezelfdertijd de reguliere museumlessen aan basisschoolleerlingen uit de begroting waren geschrapt. De Amsterdamse stadsdeelbesturen hadden per 1 augustus 2012, een maand eerder, de museumlessen, de zogenoemde kunstkijkuren voor alle leerlingen van Amsterdamse basisscholen, opgeheven om er een breder en flexibeler lesaanbod voor in de plaats te stellen en er in een klap achthonderdduizend euro op te besparen.
AICA Nederland heeft de AICA Oorkonde 2013 toegekend aan De Hallen Haarlem.
Uit het juryrapport:
'De Hallen Haarlem heeft de afgelopen periode een programma gepresenteerd waarmee het zich heeft geprofileerd als een podium voor de meest urgente ontwikkelingen binnen de internationale hedendaagse kunst, waarbij de nadruk ligt op presentaties met nieuw werk van jonge, in Nederland wonende kunstenaars die een eerste museale solotentoonstelling realiseren, en internationale kunstenaars die in Nederland onderbelicht zijn gebleven.'
'De ambitie van het museum is om de groeiende kloof tussen de steeds meer op het massapubliek gerichte grote musea en de meer discursief ingestelde presentatie-instellingen te verkleinen, (-) gebruikmakend van een internationaal netwerk van instellingen waarmee co-producties worden geinitieerd.'
Nog drie weken Mode Biennale in Arnhem, naar zeggen van de organisatie het grootste mode evenement van Europa. Alweer de vijfde editie. De eerste drie met Piet Paris (Pieter 't Hoen) als curator, waren edities met steeds een verrassende totaalpresentatie. Alle drie succesvol en met een groeiend aantal bezoekers. De vierde met JOFF (Joffrey Moolhuizen) als curator was een deceptie. Het evaluatierapport van de gemeente oordeelde zeer kritisch: de organisatie heeft veel krediet verspeeld, vooral door slechte communicatie. Het draagvlak onder de bevolking kwam onder zware druk te staan, omdat al snel was gebleken dat de pr toch wel wat te veel op internationale relaties en niet op de stad gericht was.
Met het overlijden van Seth Siegelaub, heeft de kunstwereld een zeer opmerkelijke figuur verloren. Hoe uiteenlopend zijn initiatieven ook waren, in alles wat hij ondernam was hij onafhankelijk en gepassioneerd, activistisch en nieuwsgierig, open en relativerend, kritisch, onderzoekend en genereus. En bovenal een fanatieke verzamelaar van boeken.
Zijn grootste bekendheid ontleende Siegelaub aan de spilfunctie die hij midden jaren zestig in het New Yorkse kunstleven had. Het werk van kunstenaars als Lawrence Weiner, Carl Andre, Robert Barry, Joseph Kosuth, Sol LeWitt, Douglas Huebler e.a. bracht hijin onorthodoxe presentaties zoals een catalogus, eendags tentoonstellingen, een briefkaart of een poster, een antwoordapparaat dat een werk in de woestijn omschrijft of het beroemde Xerox/Photocopy Book dat als een groepstentoonstelling op papier functioneerde. Een manier van werken die precies de Conceptual Art-mentaliteit ademde, in de jaren die Lucy Lippard beschreef in haar Six Years: The Dematerialization of the Art Object from 1966 to 1972.
De 55e Biennale van Venetie door de ogen van Marga van Mechelen
Mark Manders, foto Marga van Mechelen.
Dilemma's
Interviewer: Meneer Gioni, mag ik Massimiliano zeggen, u bent ten slotte de jongste curator van de Biennale en nu u zoveel tijd in New York doorbrengt, bent u vast al gewend geraakt aan het egaliserende 'you'. Ik wil graag met u de contouren van het concept voor uw Biennale bepalen en u..je..daarom een aantal dilemma's voorleggen: Freud of Jung?
Chris Evans, courtesy Galerie Juliette Jongma, Amsterdam.
Tijdens de AICA jaarvergadering op 22 mei jongstleden in Castrum Peregrini in Amsterdam werden de nominaties voor de AICA Oorkonde 2013 voor instellingen bekend gemaakt.
De jury, bestaande uit Maxine Kopsa, Maria Rus Bojan en Steven ten Thije, nomineerde vier instellingen: Casco, De Hallen Haarlem, If I Can't Dance I Don't Want To Be Part Of Your Revolution en de Rijksakademie. De AICA Oorkonde wordt wisselend jaarlijks toegekend aan een instelling, tentoonstelling en een publicatie. In 2012 werd de AICA Oorkonde uitgereikt aan de publicatie YVI Magazine; in 2011 aan de tentoonstelling Van Goghs brieven. De kunstenaar aan het woord. AICA leden zullen hun stem uitbrengen op de nominatie van hun voorkeur. De laureaat wordt dit najaar bekend gemaakt. Hieronder volgt de complete nominatietekst.
Toelichting van de jury bij de nominaties voor de AICA Oorkonde Instellingen 2013:
Waarom reikt AICA een oorkonde uit aan instellingen en beperkt het zich niet tot de hoofdtaak van kunstkritiek: het bespreken van kunstwerken en tentoonstellingen. Dit is de vraag waar elke jury voor deze oorkonde als eerste mee geconfronteerd wordt. Voor ons is het vanzelfsprekend dat in onze samenleving kunst alleen haar bijdrage kan leveren als ze is voorzien van een goed platform. Instellingen functioneren daarbij niet als schuilplaatsen voor een fragiele kunst die buiten haar veilige omheining niet zou bestaan, maar zijn de robuuste knooppunten in het maatschappelijk weefsel waar kunst publiek wordt.
In een recent artikel in NRC Handelsblad komt Robert-Jan Muller, voorzitter van AICA Nederland, aan het woord over de bezuinigingen die de kunsttijdschriften nu zo hard raken.
Zondag 26 mei organiseert Arti et Amicitiae in samenwerking met De Appel arts centre in het kader van de Manifestatie My Friend, My Enemy, My Society een symposium met als titel Tot elkaar veroordeeld? Friendly Enemies in de kunst. De manifestatie, georganiseerd door Castrum Peregrini, gaat op onderzoek uit naar de vele betekenissen van vriendschap en vijandschap en vindt op diverse plekken plaats in Amsterdam van 18 april t/m 22 juni 2013.
Met de dood van Henk Peeters is er ook een eind gekomen aan de Nulgroep. Geen officieel einde, zoals er ook nooit een officieel begin is geweest. Wel was Peeters vanaf het begin de belichaming van de Nulgroep en is dat tot zijn dood gebleven. Op zijn rouwkaart prijkte daarom de bekende O.
Op de foto's van de Hollandse Informele Groep, Groep 1 en de Nulgroep zien we steeds vier kunstenaars: Armando, Jan Hendrikse, Henk Peeters en Jan Schoonhoven. Herman de Vries ontbreekt doorgaans maar was in de eerste jaren wel bij deze groepen betrokken. Alle vijf deden in 1962 mee aan de eerste internationale Zerotentoonstelling in het Stedelijk Museum in Amsterdam, maar op de belangrijke internationale tentoonstellingen in het Haags Gemeentemuseum in 1964 en het Stedelijk Museum Amsterdam in 1965 waren er nog drie over: Armando, Schoonhoven en Peeters.
Groepsfoto Nul-groep bij de tentoonstelling 'Avantgarde '61' in Trier. V.l.n.r.: Jan Henderikse, Jan Schoonhoven, Armando en Henk Peeters. Foto Hermann Bartels.
Peeters was curator van deze tentoonstellingen, zoals van alle Nultentoonstellingen in die jaren, maar ook van enkele, latere Zero-retrospectieven. De beeldvorming rond de Nulgroep is in belangrijke mate door hem bepaald; die identiteit kan dan ook het beste aan de hand van zijn werk beschreven worden. Armando's werk ging al snel een heel andere, expressieve kant uit, terwijl het werk van Schoonhoven eerder iets tijdloos had; aan hem kleefde minder het tegendraadse van Peeters en de Nulgroep. Peeters was het die met de Fluxus kunstenaars Stanley Brouwn, Wim T. Schippers en Willem de Ridder de kunst en de kunstinstituten een hak wilde zetten, maar tegelijk de samenwerking zocht met de streng-formalistisch gerichte kunstenaars van de Duitse Zerogroep en de Groupe de recherche d'art visuel. Hij had iets ongrijpbaars, zijn boute uitspraken iets controversieels, maar zijn humor bleef het onweerstaanbare glijmiddel. Dat gold ook voor zijn werk, dat inherent tegenstrijdig was. Modernistisch aan de ene kant, aan de andere kant ook (neo-)realistisch en avant-gardistisch. Neutraal, maar ook erotisch of pamflettistisch. Onpersoonlijk en tegelijk 'gemerkt' of 'gepatenteerd', zoals dat naar voren kwam in het etiket achter op zijn werken. Toen de oorspronkelijke Nulwerken tot prototypes verklaard werden, kon je alleen nog een werk uit een reeks kopen met een ontwerpdatum en een uitvoeringsdatum. Hij had graag gezien dat zijn werk voor Hema prijzen te koop was geweest en dat hij kon leveren wat de individuele koper wenste, zoals je ook een auto koopt en tracht die een persoonlijk tintje te geven door kleur en stof naar keuze. Oude waarden als authenticiteit, uniciteit en originaliteit werden door hem al in de jaren zestig verbeurd verklaard, al leek hij zich daar later, toen hij na een onderbreking van bijna tien jaar zijn Nulwerk weer aan de man ging brengen, toch weer aan te conformeren.
Henk Peeters, Roodbont, 2003.
De productie van de laatste tien jaar laat een groot aantal variaties op zijn oude Nulwerk zien. Oude ideeen uitgevoerd op een veel kleinere schaal dan destijds of recentelijk juist weer op grotere schaal. Belangstelling voor hem en zijn werk was er de laatste jaren volop, zoals blijkt uit de tentoonstellingen in het Stedelijk Museum Schiedam, het Haags Gemeentemuseum, de fraaie presentaties in het Van Abbemuseum en het Stedelijk Museum Amsterdam, naast diverse exposities in galeries in binnen- en buitenland. Twee jaar geleden verscheen de eerste monografie over zijn gehele oeuvre, waaruit naar voren komt dat Peeters zoveel meer was dan Nulkunstenaar, curator van de Nultentoonstellingen, intermediair en geheugen van de naoorlogse avant-garde.
Marga van Mechelen
Marga van Mechelen is bestuurslid van AICA Nederland en stelde met Jonneke Jobse de eerste monografie over Henk Peeters samen: Echt Peeters. Realist, avant-gardist. Wezep: Uitgeverij de Kunst, 2011.
U moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.