Nominaties voor AICA Oorkonde 2018 bekend

Jaarlijks looft de Nederlandse afdeling van AICAeen oorkonde uit aan afwisselend een instelling, een tentoonstelling of een publicatie van de afgelopen drie jaar.

Voor de AICA-oorkonde 2018 zijn de volgende drie publicaties uit de periode 2015-2017 genomineerd:

Nick Aikens, Thomas Lange, Jorinde Seijdel, Steven ten Thije (eds.), What's the Use? Constellations of Art, History, and Knowledge. A Critical Reader. Valiz, Amsterdam i.s.m. het Van Abbemuseum, Eindhoven en Stiftung Universität Hildesheim, 2016

Experimental Jetset,Statement and Counter-Statement: Notes on Experimental Jetset.Roma Publications, Amsterdam, 2015 en 2017

Sandra Kisters, The Lure of the Biographical. On the (Self-)Representation of Modern Artists. Valiz, Amsterdam, 2017

Citaten uit de jurynominatie:

What's the Use? De discussie over de waarde, het nut en het belang van kunst is opnieuw actueel. Het begrip hiervan onderbouwen, verbreden, nuanceren is dan ook van blijvend belang. What's the Use? doet dit door middel van historische en nieuwe sleutelteksten, kunstenaarsbijdragen en door heel veel voorbeelden uit de dagelijkse praktijk. Zo ontstaat een veelzijdig pleidooi voor de autonomie van kunst, dat stevig in de maatschappij, het politieke en sociale domein, is gesitueerd.

 

 

Statement and Counter-Statement: Notes on Experimental Jetset Deze publicatie vormt de weerslag van het oeuvre van het ontwerperscollectief Experimental Jetset. Het boek openbaart zich gaandeweg: wat eerst versnipperde stukken tekst en beeld lijken, gaat een geheel vormen waarin telkens dezelfde thema's terugkeren zoals de betekenis van het Modernisme, Dutch design en de tegenstelling netheid-slordigheid. Experimental Jetset maakte een handzame en betaalbare, en niettemin oogstrelende pocket.

 

 

The Lure of the Biographical Een toegankelijk geschreven en tegelijkertijd diepgravende, gedegen studie naar de manieren waarop kunstenaars het beeld van zichzelf vormen en de invloed die dat heeft op hoe hun werk begrepen en geïnterpreteerd wordt door kunstcritici, biografen, fotografen, filmmakers, kunsthistorici en kunsthandelaren. Met Kisters' bijzondere boek, dat voortgekomen is uit haar dissertatie, krijgt dit hedendaagse fenomeen historische wortels en een theoretische context

 

 

De jury bestaat dit jaar uit Maaike Lauwaert, Thijs Lijster, Din Pieters en Ilse van Rijn.

De leden AICA Nederland kunnen de komende maand stemmen op de publicatie van hun voorkeur. Half januari wordt de winnaar bekendgemaakt.

Noot voor de redactie:

informatie: Joke de Wolf (secretaris) via aicanederland@gmail.com

Lees hieronder verder voor het volledige juryrapport.

 

Inleiding juryrapport

Alvorens  in te gaan op de afzonderlijke  titels noteert de jury graag een aantal meer algemene zaken die opvielen bij de totstandkoming van deze shortlist. Eerst en vooral viel in positieve zin de hoeveelheid publicaties op die de afgelopen jaren verschenen is. Het was een enorm rijk aanbod waaruit gekozen kon worden, variërend van monografieën tot catalogi, van kunstenaarsboeken tot naslagwerken en kunstkritische werken. Hoewel dit de complexiteit van het maken van keuzes met zich meebrengt, is het vooral een belangrijk signaal van  de levendigheid van publicaties over kunst in Nederland.  

Ook vielen de  bijzondere reeksen op, waarin over een verloop van meerdere jaren thema’s en onderwerpen werden uitgediept die zo hebben bijgedragen aan het Nederlandse kunstdiscours. In het bijzonder willen wij Octavo Publicaties noemen, de elfdelige reeks Kunstkritiek in Nederland 1885-2015 (nai 010 uitgevers), die AICA ondersteunde, maar ook een tijdschrift als Metropolis M, dat, net als de eerdergenoemde uitgaven en in weerwil van het politieke en financiële klimaat, een podium blijft bieden voor het noodzakelijke kunstkritische onderzoek. Omdat de jury midden in de praktijk van het schrijven staat, kwam een aantal publicaties niet in aanmerking voor een nominatie. Dat doet echter in het geheel niet af aan hun belang en bijzondere karakter. Ook maakte de betrokkenheid van AICA bij de reeks over de Nederlandse kunstkritiek het niet mogelijk deze te nomineren, al had de jury hem graag in overweging  genomen vanwege het diepgravende en monumentale karakter ervan. 

Een aantal keren wordt hierboven melding gemaakt van ‘een bijdrage aan het Nederlandse veld’. Daarbij moet worden opgemerkt dat Nederlandse uitgevers bij uitstek internationaal opereren. Zo viel het de jury maar weer eens op hoeveel publicaties uitsluitend in het Engels verschijnen. Dit is deels te verklaren door een groeiend internationaal discours en door de wetten en logica van de markt, maar ook door de veelbesproken ‘verengelsing’ van de universiteiten, die  een deel van het kunstkritische en –theoretische vertoog genereren. Het is in bepaalde opzichten te betreuren dat hierdoor het Nederlandstalige kunstvocabulaire niet meegroeit en specifieke terminologie (en de kennis en het begrip dat daarachter schuilgaan) dus in de Engelse taal besloten blijven. Ten positieve betekent dit ook dat wat we in Nederland publiceren aan monografieën, readers, theoretische beschouwingen en kunstkritieken, ver buiten de landsgrenzen gelezen wordt en ook daar invloed heeft.

De jury was gehouden aan een aantal door AICA vooropgestelde criteria. Naast formele criteria rondom vakgebied en verschijningsdatum, is het meest zwaarwegende, inhoudelijke criterium dat genomineerde boeken een bijdrage moeten leveren aan het algemene discours over hedendaagse beeldende kunst en vormgeving. Dat betekende dat een deel van de publicaties die er vooral op gericht leek te zijn een algemeen en breed publiek aan te spreken maar geen origineel onderzoek of nieuwe inzichten bevatte, afviel, al acht de jury dergelijke boeken van essentieel belang. 

De nominaties

What's the Use?
Constellations of Art, History, and Knowledge  (2016)
Redactie: Nick Aikens, Thomas Lange, Jorinde Seijdel, Steven ten Thije
Ontwerp: George&Harrison
Uitgegeven door: Valiz, Amsterdam i.s.m. het Van Abbemuseum, Eindhoven en Stiftung Universität Hildesheim

De discussie over de waarde, het nut en het belang van kunst is opnieuw actueel. Het begrip hiervan onderbouwen, verbreden, nuanceren is dan ook van blijvend belang. What's the Use? doet dit door middel van historische en nieuwe sleutelteksten, kunstenaarsbijdragen en door heel veel voorbeelden uit de dagelijkse praktijk van de moderne en hedendaagse kunst, van de Garden City Movement tot Jeanne van Heeswijks Freehouse. Ondanks, of dankzij die breedte kent het boek eenheid en focus, mede door een onderverdeling in drie hoofdstukken, die elk van een heldere inleiding zijn voorzien: Constellating History; Practicing Art, Knowledge and, Use; Exhibiting and Instituting. Daarnaast vermijdt het de valkuil om te vervallen in het ageren tegen de instrumentalisering van kunst (een snel gemaakt opstapje wanneer over nut en waarde wordt gesproken). Zo ontstaat een veelzijdig pleidooi voor de autonomie van kunst, dat stevig in de maatschappij, het politieke en sociale domein, is gesitueerd. De jury waardeert bovendien de bijzondere samenwerking die tot deze publicatie heeft geleid. 

The Lure of the Biographical
On the (Self-)Representation of Modern Artists
(2017)
Auteur: Sandra Kisters
Ontwerp: Sam de Groot
Serie: vis-à-vis
Uitgegeven door: Valiz, Amsterdam

The Lure of the Biographical is een toegankelijk geschreven en tegelijkertijd diepgravende, gedegen studie naar de manieren waarop kunstenaars het beeld van zichzelf vormen en de invloed die dat heeft op hoe hun werk begrepen en geïnterpreteerd wordt door kunstcritici, biografen, fotografen, filmmakers, kunsthistorici en kunsthandelaren. De casestudies die Kisters onder de loep neemt zijn de Franse beeldhouwer Auguste Rodin, de Amerikaanse schilder Georgia O’Keeffe, en de Britse schilder Francis Bacon. Het thema van zelfrepresentatie, imago en de hand die de kunstenaar zelf heeft in het creëren daarvan, is onverminderd actueel in tijden van sociale media en de verwachtingen rondom de instagramability van kunst en kunstenaars. Met Kisters’ bijzondere boek, dat voortgekomen is uit haar dissertatie, krijgt dit hedendaagse fenomeen historische wortels en een theoretische context. The Lure of the Biographical verscheen in  de vis-à-vis reeks, een platform voor academisch onderzoek op het gebied van hedendaagse kunst, architectuur en design. De auteurs hebben een visuele manier van denken en een gedurfde aanpak van hun onderwerp.

Statement and Counter-Statement: Notes on Experimental Jetset (2015 en 2017)

Redactie en ontwerp: Experimental Jetset
Uitgegeven door: Roma Publication 250 

De praktijk van het ontwerpers-collectief Experimental Jetset overspant meer dan twee decennia en is bijzonder divers: van posters tot tentoonstellingen en van huisstijlen tot kinderpostzegels. Deze publicatie vormt de weerslag van die diversiteit van het oeuvre van dit driemanschap. Het is een persoonlijk archief, dat grappig is en slim, kritisch en vooral ook genereus. Het boek openbaart zich gaandeweg: wat eerst versnipperde stukken tekst en beeld lijken gaat een geheel vormen waarin telkens dezelfde thema’s terugkeren zoals de betekenis van het Modernisme, Dutch design (niet Design met een hoofdletter, zoals ze uitleggen!) en de tegenstelling netheid-slordigheid. De publicatie staat voor een ijzersterk oeuvre. De jury waardeert ook de rol en positie van Experimental Jetset ten opzichte van jongere generaties. Als docenten en ontwerpers staan zij in contact met nieuwe generaties en behouden daardoor hun prikkelend, underground karakter. Dat komt onder andere tot uitdrukking in de vorm van de uitgave: waar dergelijke overzichtswerken gewoonlijk worden uitgegeven als luxe koffietafelboek, maakte Experimental Jetset een handzame én betaalbare, maar niettemin oogstrelende pocket.

December 2018